Zeizong Tuah Khotu, Zeizong Hngal Khotu, le Khuazei Poh ah a Um Kho Mi Pathian
(Omnipotent, Omniscient, and Omnipresent God)
Hrang Hlei
Kan biak mi kan Pathian cu zeizong a tuah khotu (omnipotence), zeizong a hngal khotu (omniscience), le khuazei poh ah a um kho mi (omnipresence) a si, ti mi hi zapi lung fiannak bawmtu ah tawi tein vun ṭial ka duh. A ngantuk mi, a kau tuk mi, le ri ngei lo Pathian kong hi a bi tuk mi minung khuaruahnak nih fiang lak in hngalh dih khawh a si lo caah, kan chim mi nih hin cu Pathian a sinak a kheng dih lai lo ti hi kan hngalh cia ding ah bia i danhkanh hmasa ka duh.
Omni hi Latin prefix a si i “zeizong te” asiloah “a dihlak” tinak a si. Pathian cu zeizong te a tuah khotu, zeizong vialte a hngal khotu, le khuazei poh ah a um kho mi a si ti fianternak ah hman mi a si. Cu ti kan ti tikah, Pathian cu a ṭhawng mi le huham ngei mi a si i, zeizong vialte i lu le bawibik a sinak kha kan chim duh mi a si. Thumkomh Pathian kong chim fiannak ah hman tawn mi biafang pahnih cu immanent trinity le economic trinity an si. A tawinak cun, aa thleng kho lo mi le aa thleng kho mi Pathian kokek sinak an si. Immanent Trinity cu Pa, Fapa, le Thiang Thlarau—mi pathum chunglei in an i pehtlaihnak le aa thleng kholo mi Pathian i a kokek sinak hmanthlak a si. Economic Trinity cu Thumkomh Pathian nih Fapa Jesuh in vawlei a run kan pehtlaihnak le kan lakah khua a sa mi—pehtlaih khawh mi a sinak hmanthlak a si. Cucaah, Omni kong chim tikah, Pathian i a kokek sinak—amah tein a um mi (self-existence), aa thleng kholo mi (unchangeable), zungzal a hmun mi (eternity), le khuazei poh ah a um kho mi (omnipresence) khi a sawh duh mi a si.
Zeizong Tuah Khotu Pathian (Omnipotent God)
Omnipotence nih hin Pathian cu a ṭhawng i zeizong vialte a tuah khotu le uktu a sinak a langhter. Amah cu a ṭhawng mi a si bantuk in, zei thil hmanh nih siseh, minung zong nih rikhiah khawh lo mi le zeihmanh nih kham khawhlo mi, amah duh ning poh in rian a ṭuan kho mi Pathian a si. Salm hla phuahtu nih, “Kan Pathian cu vancung ah khin a um i a duh mi poh kha a tuah ko” a ti (Salm 115:3; cf. Isa. 55:11). Jeremiah nih cun, “Maw Bawipa Pathian, na ṭhawnnak a ngan mi le samh mi na ban in van le vawlei hi na ser hna; nangmah caah a si kho lo mi zeihmanh a um lo” a ti (Jer. 32:17). Pathian cu zeizong tuah khotu a si kan ti tikah, amah cu van le vawlei zeizong vialte a sertu le uktu, le sermi dihlak cung ah nawlngeitu a si tinak a si (Ṭahnak Hla 3:37-38; Rom 8:28; 11:33-36; Efesa 1:11).
Cu ti kan ti tikah, Pathian cu uktu ṭhalo (tyrant) bantuk in thahrum hmang in a duh mi poh a tuah mi a si tinak a si lo. Pathian cu thil ṭhalo (sualnak) a tuah kho lo, amah le amah ralchanh in rian a ṭuan kho lo; Pathian cu lih a chim kho lo; amah le amah aa hleng kho lo (Titas 1:2; cf. Num. 23:19; Heb. 6:18; 2 Tim. 2:13b). Baibal nih a kan cawnpiak mi cu, Pathian cu a ṭhawng i zeizong vialte a tuah khotu a si ko nain, amah kokek sinak nih siseh a ti mi rikhiah ning lawng in rian a ṭuan mi Pathian a si.
Zeizong Hngal Khotu Pathian (Omniscient God)
Omniscience nih Pathian cu zeizong vialte a hngal khotu a si i, amah cu palhnak le biatak hngalhnak tahfung a sinak a langhter ve. Pathian cu zeizong hngal khotu a si kan ti tikah, Baibal nih a kan chimh duh mi cu a ser mi vialte le minung kan sining a kan hngalh dih ti duhnak a si. Cucaah, omniscience kong kan chim tikah, Pathian cu minung thinlung le duhnak vialte a hngal dih tu a si i, amah sin in zei thil hmanh thuh khawh an si lo tinak a si. Salm hla phuahtu nih, “Kan Bawipa cu a lian a ngan i ṭhawnnak in a tling, thil a hngalhning hi tah khawh a si lo” a ti (Salm 147:5; cf. Heb. 4:12-13; 1 John 3:20). Pathian fimnak le hngalhnak nih vawlei ah thil a cang mi le hmailei i a cang ding zong a lonh khawh. Salm hla phuahtu nih, “Ka chim hlan in ka chim ding vialte kha na hngalh dih” a ti (Salm 139:4; 2 Siang 8:12; Lamkal 2:23).
Zeizong hngal khotu Pathian a sinak cu, zeizong vialte cung ah nawlngeitu a sinak le a ṭhawnnak ah aa hngat mi a si. Pathian cu thil a hmaan mi a hngal khotu lawng si loin, biatak i a sinak langhtertu zong a si. Pathian cu minung nih kanmah le kanmah kan i hngalhnak lonh in a kan hngal dih tu a si. Salm hla phuahtu nih, Salm 139 ah, “Na ka hngalhnak hi a thuk tuk hringhran, ka ruahnak nih a phak khawh leng a si” a ti (v. 6). Pathian nih a kan hngalhnak nih khuazei kan kalnak poh ah a kan dawi: vancung khua zong ah si ai kun, mithi khua ah siseh, muihnak lak zong ah Pathian nih a kan hngalh dih (vs. 7-12). Pathian cu kan nu paw chung i a kan semtertu le, kan chuah hlan in a kan hngaltu a si (vs. 13-16; cf. Jer. 1:5). Pathian cu kan zeizong vialte a kan hngal dih tu a si bantuk in, amah cu mi ṭhalo hna caah ṭihnung a si. Sihmanhsehlaw, amah a zum mi hna caah cun Pathian nih a kan hngalhnak cu thil ṭha a si (vs. 17-18). Pathian nih hngalh mi si cu thluachuahnak a si.
Khuazei Poh ah a Um Kho Mi Pathian (Omnipresent God)
Omnipresence nih hin a ṭhawng mi le zeizong vialte a hngal khotu Pathian kha sermi thil vialte sin zong ah aa phuang ti a langhter. Cucaah, Pathian cu khuazei poh ah a um kho mi a si kan ti khawhnak a si. Cu ti kan ti tikah, Pathian cu minung khuaruahnak nih a uk khawhlo mi le, minung khuaruahnak chung ah khumh khawhlo mi tinak a si. Zeicahtiah, Pathian cu rikhiah a ngei lo mi (infinite being) a si i, caan le hmunhma (time and space) nih a uk kho lo. Pathian cu khuazei hmun le caan poh ah a um kho mi—a lianngan mi le a ṭhawng mi a si. Cucaah, vawlei le van khuazei ka hmanh ah Pathian a umlo caan le a um khawhlonak hmun a um lo. Phun dang cun, Pathian cu khuazei poh ah a um kho kan ti mi nih Pathian ṭhawnnak le huham siseh, amah cu zeizong vialte a hngal khotu le zeizong vialte cung ah nawlngeitu a sinak kha fiang deuh in a langhter tinak a si.
Cu a ṭhawng mi Pathian nih cun khuazei kan umnak poh ah a kan hmuh dih. Hebru cakuat ṭialtu nih, “Pathian sin in thuh khawh mi zeihmanh a um lo” a ti (Heb. 4:13a). Cucaah, mizei hmanh Pathian sin in kan i thup kho lo i kan zaam kho fawn lo. Cucu Salm 139:7-10 ah fiang tein hmuh khawh a si: “Na thlarau sin hin khuazei ah dah ka zaam khawh lai? Na hmaika hin khuazei ah dah kaa thuh khawh lai? Vancung ah khin hung kai ning tiah, cuka ah cun n arak um ko lai, mithi khua ah khin vung kal ning tiah cuka zong ah cun n arak um ṭhiam ṭhiam ko lai….” Jeremiah nih, “Ka hmuh khawh lonak hmun pakhat khat ah minung hi aa thup kho hnga maw? Van le vawlei hi ka khat dih lo maw?” tiah a ti (Jer. 23:24).
Omnipresence kong chim tikah, kan thleidan thiam a herh mi cu, “Pathian cu khuazei poh ah a um” ti le “Pathian cu khuazei poh ah a um kho” ti hi a si. An i lo nain an i dang. “Pathian cu khuazei poh ah a um” kan ti ahcun, amah cu sermi thil he aa khat (pantheism) tiah ruah sual a fawi. Kan i ralrin lo ahcun, Pathian cu thingkua, lungkua, le tlaang sang kip ah a um ti mi ruahnak pial ngeih khawh a si. Cu nih a vun hrin khawh mi cu vawlei hmunhma le thilri kha Pathian he aa tluk ah chia in Pathian biak in biak a fawi. Cucaah, “Pathian cu khuazei poh ah a um kho” kan ti tikah, Pathian cu minung khuaruahnak chung ah fawi tein aa khumh kho mi a si lo; caan le hmunhma zong nih a uk kho lo tinak a si. Cun, Pathian cu ṭhawnnak le huham in a khat mi, le zeizong vialte uktu, zeizong vialte lakah bawibik le nawlngeitu a sinak kha kan chim duh mi a si.
Biafunnak
Pathian a ṭhawnnak le huham, a fimnak le hngalhnak, le khuazei poh ah a um khawhnak hi Thumkomh Pathian—Pa, le Fapa, le Thiang Thlarau ṭhen awk ṭha loin an i pehtlaih bantuk in aa pehtlai mi an si. Cucaah, Pathian i a ṭhawnnak le huham kong kan chim mi le, a fimnak le khuazei poh ah a um kho mi a sinak hi aa tlai mi an si. Chim duh mi cu, “Pathian cu khuazei poh ah a um kho” tiah kan ti tikah, a ṭhawnnak le a fimnak thawng in caan le hmunhma nih a uk khawhlonak, minung rikhiah piaknak zong nih a kham khawhlonak—Pathian a lianhngannak tu khi kan langhter duh mi a si. A huap in chim ahcun, Pathian cu zeizong vialte a sertu, le a sermi dihlak kha ṭhawnnak le huham in a uktu a si. Cu a ṭhawng mi le a lianngan mi Pathian cu lungrethei le ṭihphang thlalau in kan um tikah a kan hupphengtu le bawmtu a si. Kan hngalh khawhlo mi le kan ruahnak nih a tlinhlo mi a um tikah fimnak le hngalhthiamnak a kan petu a si. Thazang der le ngaihchia lileng in kan um tikah kan sinah a kan umpi i a kan hnemtu le thazang a kan petu a si. Cu kan Pathian cu zeizong tuah khotu, zeizong hngal khotu, le khuazei poh ah a um kho mi—a nung i a ṭhawng mi Pathian a si. Ca reltu vialte, Bawipa nih thluachuah in pe cio ko hna seh!
Cherhchan Mi:
Lai Baibal Thiang
CBCUSA, “Zumhnak le Kal Ning (Faith & Practice)
John MacArthur and Richard Mayhue, Biblical Doctrine: A Systematic Summary of Bible Truth (Wheaton, IL: Crossway, 2017).
John M. Frame, “The Omnipotence, Omniscience, and Omnipresence of God” in https://www.thegospelcoalition.org/essay/omnipotence-omniscience-omnipresence-god (Accessed on January 27, 2025).
Norman L. Geisler, Systematic Theology in One Volume (Minneapolis, MN: Bethany House, 2011).
Wayne Grudem, Bible Doctrine: Essential Teachings of the Christian Faith (Grand Rapids, Mich: Zondervan, 1999).